HİZMET TESPİT DAVASI
1-Hizmet Tespiti Davası, sosyal güvenlik kurumuna hizmet süreleri eksik bildirilen, sürekli çalışmasına rağmen işe giriş çıkış yaptırılan, sgk girişleri geç yaptırılan veya sigortasız çalıştırılan işçilerin işverene karşı açacağı dava türüdür.
2-5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve 86. Maddesinin 9. Fıkrasında “Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin işveren tarafından verilmediği veya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli ödemeler yapılır “ denilmiştir. Buna göre sigortasız çalıştırılan veya sigorta primleri eksik ödenen işçi hizmet davası açabilir.
HİZMET TESPİTİ DAVASI AÇILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ OLAN ŞARTLAR
-İşçi ile işveren arasında hizmet sözleşmesinin bulunması gerekmektedir.
-İşçi hizmet ilişkisi kapsamında iş görme borcunu yerine getirmelidir.
-İşçinin sigortasız çalıştırıldığının veya sigorta primlerinin eksik ödendiği durumunun SGK tarafından daha öncesinden tespit edilmemiş olması gerekmektedir.
HİZMET TESPİTİ DAVASINDA DAVANIN TARAFLARI
1-Davacı, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4/a(1) maddesi kapsamında işçi sıfatını taşıyan kişidir. İşçinin vefat etmiş olması halinde ise, mirasçıları hizmet tespiti davasını hak düşürücü süre içerisinde açma hakkına sahiplerdir.
2-11.09.2014 tarihinden önce açılacak olan hizmet tespiti davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun davalı olarak gösterilmesi zorunlu iken, 6552 sayılı Kanunu’nun 64. Maddesi ile mülga 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7. maddesi değiştirilmiş ve 11.09.2014 tarihinden itibaren açılacak olan hizmet tespiti davalarında Kurum’un davalı olarak gösterilmeyeceği, davanın Kurum’a re’sen ihbar edileceği düzenlenmiştir.
3-Ancak 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu, 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır. 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 4. maddesinde de “Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava Kuruma resen ihbar edilir. İhbar üzerine davaya davalı yanında ferî müdahil olarak katılan Kurum, yanında katıldığı taraf başvurmasa dahi kanun yoluna başvurabilir. Kurum, yargılama sonucu verilecek kararı kesinleştikten sonra uygulamakla yükümlüdür. “ denilmiştir.
4-Sonuç olarak Kanun’da yapılan değişiklik ile açılacak hizmet tespiti davalarında sadece işveren davalı olarak gösterilecek, Sosyal Güvenlik Kurumu’na dava resen ihbar edilecektir. Kurum ihbar üzerine feri müdahil olarak davaya katılacaktır. Ayrıca alt işverenlik ilişkisinin varlığı halinde alt işveren ekonomik durumunun kötü olması nedeniyle işçiye borcunu ödeyemeyecek halde ise, asıl işveren söz konusu borçtan dolayı sorumlu olacaktır.
HİZMET TESPİT DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
Sigortaya işveren tarafından ” hiç bildirilmeyen hizmetler ” için hizmet tespiti davası açma süresi işçinin işten ayrıldığı yılın son gününden itibaren 5 yıldır. Söz konusu süre hak düşürücü süre olup, hakim tarafından re’sen nazara alınacaktır. Ancak 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olması kuralının istisnaları mevcuttur.
HİZMET TESPİTİ DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. Maddesi gereği hizmet tespiti için açılacak olan davalarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir.
HİZMET TESPİTİ DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 6. Maddesi gereği yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Sosyal Güvenlik Kurumu’na karşı açılan davalarda yetkili mahkeme Kurum’un bulunduğu yer mahkemesidir. Hizmet tespiti davasında birden fazla davalının olması durumunda davalılardan birinin yerleşim yeri adresinde dava açılması yeterlidir.