Fikri Haklar Ne Demek?
Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi fikri haklar; kişilerin eserler üzerinde sahip oldukları haklardır. Fikri ve Sınaî Mülkiyet Hakları; eser, marka, buluş sahibinin ticari haklarını koruyan hukuki düzenlemelerdir.
Fikri haklar, eşyadan farklı olarak soyuttur. Fikri mülkiyette haklar ülkesel olarak korunur, başka bir ülkede farklı gerekçelerle korunmayabilir. Ayrıca fikri mülkiyet hakları süreye tabidir ve sahibinin yaşamı boyu 70 yıl kadar korunur. Fikri ürün; kullanmakla tükenmez, devir, lisans, rehin ve haciz gibi hukuki işlemlere konu olabileceği gibi mirasla da intikal eder.
Fikri ve Sınai Haklar Nelerdir?
Fikri ve sınaî haklar genellikle yedi temel grup içinde ele alınmaktadır:
- Fikir-Sanat eserleri
- Entegre Devre Topografyaları
- Yeni Bitki Çeşitleri Üzerindeki Islahçı Haklar
- Patent
- Endüstriyel Tasarım
- Coğrafi İşaretler
- Marka
- Fikri Mülkiyet Hakları Çeşitleri Nelerdir?
- Fikri mülkiyet hakları çeşitleri; telif hakları ve sınaî mülkiyet hakları olmak üzere iki gruba ayrılır.
Telif hakları: İlim ve edebiyat eserleri, musiki eserleri, güzel sanat eserleri ve sinema eserleri olmak üzere 4 grupta incelenir. Telif hakları 3. kişiler tarafından kullanılamaz.
Sınaî mülkiyet hakları: Patenti marka ve tasarım gibi hakları kapsar. Özgün çalışmalar olarak karşımıza çıkan sınai mülkiyet hakları, ürün üretmek ve satmak amaçları üzerine kullanılır.
Özetle; fikri mülkiyet hakları edebiyat, sanat, müzik, mimari vb. gibi eserler üzerinden sahip olunan haklarken sınaî mülkiyet hakları patent, faydalı modeller, marka ve tasarımları kapsamaktadır.
Fikri ve Sınai Hukuku Alanına Hangi Davalar Girer?
Marka, patent, endüstriyel tasarım ve faydalı model hakları hakkında bilgilendirme ile ulusal ve uluslararası alanda endüstriyel tasarım ve faydalı modellerin araştırılması, tescili, korunması ve devri işlemleri, ticari marka danışmanlığı, telif hakları hakkında bilgilendirme, ticari sırların kötüye kullanılmasını engelleme, şirket birleşme ve devralmada fikri mülkiyet hakları ile ilgili danışmanlık, lisans sözleşmesi hazırlama, yurt dışı patent başvurularının yapılması konusunda avukatlar firma ve kişilere danışmanlık yaparlar.
Fikri ve sınai haklar hukuku dahilinde uyuşmazlığa dönüşen durumlar için dava sürecinin devreye girmesi gerekir. Fikri ve sınai hukuku alanında görülen davalar şunlardır:
- Marka, patent, endüstriyel tasarım ve faydalı model hakları uyuşmazlıklarından doğan davalar,
- İptal, hükümsüzlük, tazminat ve haksız rekabet davaları,
- Ulusal ve uluslararası merciiler önünde müvekkillerin temsili,
- Taklit davaları,
- Musiki eserler, fotoğraf, edebiyat eserleri, mimari eserler, bilgisayar yazılımları telif davaları,
- Ticari sırların kötüye kullanılması davaları.
- Fikri Mülkiyet ve Sınai Haklarınız İçin Uzman Desteği Alın!
- Fikri mülkiyet hakları, sahibine mutlak yetki verse de diğer insanlar tarafından kullanılması önlenemeyebilir. Bu durumda yapılması gereken idari mercilere başvurmaktır. Edebiyat, müzik vb. eserlerin telif hakkı davalarında hukuki kapsamda sonuç alınır. Sınai haklar için de korunması gereken patent, model, yazılım ve programlar için markayı koruyucu haklar çerçevesinde hareket edilir.