1-Sicil; personelin  görev performansını gösteren ve belli bir sicil ortalama koşulunu sağlayan personelin, terfii, rütbe kıdemliliği, kademe ilerlemesi  ve  kritik  görevlere  seçilmelerine  imkan sağlayan veya  ilişiğinin  kesilmesini  gerektiren  bir  değerlendirme  kriterin düşük verilmesinden kaynaklı açılan idari dava türüne denir. Askeri personellerin sicil işlemlerinde  uygulanacak mevzuat;

-Uzman jandarmalar için Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliği,

-Uzman erbaşlar için Uzman Erbaş Yönetmeliğidir.

3-Sicil yılı,  o yılın 2 Mayıs tarihinden başlayıp bir sonraki yılın 2 Mayıs tarihine kadar olan süredir. Her yıl sicil notu verilir. Sicil, bazı konular veya kişiler hakkında tutulan ve o konu ile ilgili bilgileri ve belgeleri içeren kütüğe denir.

1-Sicil iptal davası askeri personeller tarafından sıkça açılan bir idari dava türüdür. Sicil; personelin  görev performansını gösteren ve belli bir sicil ortalama koşulunu sağlayan personelin, terfii, rütbe kıdemliliği, kademe ilerlemesi  ve  kritik  görevlere  seçilmelerine  imkan sağlayan  veya  ilişiğinin  kesilmesini  gerektiren  bir  değerlendirme  kriterin düşük verilmesinden kaynaklı açılan idari dava türüne denir.

2-Sicil üstleri; emri altındakiler hakkında sicil düzenlerken, üstlük ve komutanlığın en önemli olan özel yetkilerinden birini kullanırlar. Sicil üstleri; bu görevin önemini göz önünde tutarak, sicil belgelerindeki nitelikleri tam bir tarafsızlık, adalet ve vicdanî kanaatle değerlendirmekten sorumludurlar. Aksi durum, ehliyetli olmayanların layık olmadıkları rütbe ve makamlara yükselmelerini, dolayısıyla Türk Silahlı Kuvvetlerinin yetenekten yoksun kişilerin elinde görevini yapamaz duruma düşmesi sonucunu doğurur. Kanunda belirtilen esaslara dayanmadan verilen, objektiflikten uzak siciller idare mahkemeleri tarafından iptal edilmektedir.

3-Sicil iptal davaları subay, astsubay ve uzman çavuşların mesleki hayatlarında son derece önemlidir. Askeriyenin sicil düzenleme konusundaki geniş takdir yetkisi, “hukuka uygun sicil” konusunda askeri idari yargı içtihatlarını önemli kılmaktadır. Sicil notları; personelin terfii, rütbe kıdemliliği, kademe ilerlemesi, atama ve  yurtdışı görevlerine  seçilmelerine  imkan sağlayan  veya  ilişiğinin  kesilmesini  gerektiren  bir  değerlendirme  kriteri olarak  işlev  görmektedir. Bu sebeple verilen sicil notları oldukça önemlidir. Bu makalemizde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve İdari Mahkemeleri kararları ışığında uzman çavuşların sicillerinin iptali, hukuka aykırı sicil kriterleri, sicil iptalinin etkileri ve hukuka aykırı sicil düzenleyen idare ve sicil amirinin sorumlulukları ele alınacaktır. Sicil iptal davasında aşağıdaki kriterlere dikkat edilir;

-Siciller arasında aşırı fark varsa. (Örnek; 90’dan bir anda nedensiz 30’a düşürülürse.)

-Sicil objektif kriterlere uyulmadan  verilmemişse

-Düşük sicillerde belge yoksa

-Sicil yetkisiz üst tarafından verilmişse

-Sicil amiriyle en az üç ay çalışılmamışsa iptal edilebilmektedir.

-Dava açmak için zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur.

-Sicil  amirlerinin  bireysel  gözlemlerinin  ve  kanaatlerinin  etkili olduğu  sicil müessesesinde, kamu  yararı  gözetilerek  ilgili mevzuatta ayrıntılı kurallar öngörülmüştür.

-Sicil  amirlerinin;  belirli  bir  rütbe  ve  görevde  olmaları, sicil verilecek personeli en iyi değerlendirebilecek kişilerden seçilmeleri ve sicil  döneminde  belirli  bir  süre  çalışmaları  gerekmektedir. Bununla birlikte  sicil amirleri  maiyetinin  günlük  eğitim  ve  çalışmalarını,  tavır  ve  hareketlerini, disiplin ve itaatini, sicil belgesinde yazılı diğer hususları aralıksız izleyerek; yapacakları haberli ve habersiz denetlemeler, özel yazılı veya sözlü sınavlar, verecekleri özel görevler, çeşitli tatbikat ve manevralardaki tutum ve durumu ile  de  yeterlik  ve  yetenekleri  hakkında  tam  bir  kanaat  edinmekle  görevlidirler.

1--Jandarma ve askerlerin her yıl tutulan arşiv kayıtları ile aldıkları sicil puanlarının meslekte kıdem almalarına ve buna bağlı olarak da maaş, prim ve sair alacak hakları kazanmalarına doğrudan etkisi olmaktadır. Bu kapsamda yıl içerisindeki davranışları ve çalışma şekli ile uyuşmayan, objektif kriterlerden uzak bir sicil puanlandırması yapılması durumunda aleyhinde işlem tesis edilen jandarma personelinin idari dava açma hakkı mevcuttur.

2-Sicil iptal davası dilekçesi hazırlanırken dikkat edilmesi gerekilen hususlardan ilki davanın görevli ve yetkili mahkemede açılması hususudur. Daha sonra İdari Yargılama Usul Kanunu uyarınca dava dilekçesinde bulunması gereken hususlar tespit edilir. Sonra ise açıklamalarda sicil iptal davası açmayı gerektiren sebepler sıralanır. Sonuç ve istem kısmında nihai talep belirtilerek dava dilekçesi tarih, imza ile bitirilir.

1-Uzman erbaşlara verilecek sicilin şekil ve usulleri 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu  ve  Uzman Erbaş Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Bununla birlikte, uzman erbaşlar için sicil yazmaya yetkili sicil üstleri ile ilgili olarak, Yönetmelikte belirtilmiş olan istisnalar haricinde,  Astsubay Sicil Yönetmeliği’nin 5 ilâ 18 inci madde hükümleri uygulanmaktadır. Sicil dönemi bir sicil yılını ifade etmektedir.  Bir sicil yılı, o yılın 2 Mayıs tarihinden başlayıp bir sonraki yılın 2 Mayıs tarihine kadar olan süreyi kapsamaktadır.

2-Uzman erbaş hakkında sözleşmenin imzalanıp göreve alınmalarını takip eden ilk “2 Mayıs” tarihi itibarıyla sicil belgesi tanzim edilmektedir. Eğer göreve alınma tarihi ile takip eden “2 Mayıs” tarihi arasında geçen süre üç aydan kısa ise, ilk sicil belgeleri üç ayın doldurulduğu tarihte, müteakip sicil belgeleri her yılın “2 Mayıs” tarihi itibarıyla düzenlenmektedir.

3-Uzman erbaşların sicil üstleri, Astsubay Sicil Yönetmeliğinde yer alan hükümlere göre tespit edilmektedir. Uzman erbaşların sicil belgeleri, ikinci sicil amirinde açılacak özel bir dosyada muhafaza edilmelidir.

4-Sicil Belgesinde Bulunan Puanlamaya Esas Nitelikler Şu Şekildedir:

-Genel Görünüş Tavır ve Hareketi,

-Kötü Alışkanlıklara Düşkün Bulunmaması,

-Hasis Menfaatlere  Düşkün Olmaması,

-Disiplin Kurallarına  Uyarlılığı ve İtaati,

-Güvenilme ve Sadakati,

-Zekası ve Muhakeme Yeteneği,

-Çalışkanlığı ve  Dayanıklılığı,

-Mesleki Bilgisini ve Askeri İhtisasını Geliştirme,

-Astlarını Öğretme ve Yetiştirme,

-Sorumluluğu Benimseme Üstlük ve Liderlik.

-Bununla birlikte son bölümde uzman onbaşılar için uzman çavuş olup olamayacağına ait kanaat bölümü bulunmaktadır.

5-Yukarıda belirtilen her bir niteliğe on tam puan üzerinden not verilmektedir. Notlar tam sayı veya 1/2 kesirli olarak verilebilmektedir. Sicil tam notu 100′ dür.  Sicil üstleri bütün niteliklere ayrı ayrı not vermek zorundadır. Sicil üstlerinin verdikleri notların toplamının ortalaması, o yılın sicil notunu teşkil etmektedir. Sicilin olumlu olabilmesi için sicil notunun, sicil tam notunun yüzde altmış (%60) ve daha yukarısı olması gerekir. Kısacası sicil notunun en az 60 olması gerekmektedir.

6-3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’na göre almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamayan uzman erbaşların sözleşmeleri feshedilmektedir. Uzman erbaşların kademe ilerlemesi yapabilmesi için şartlardan birisi de o yıl için olumlu sicil almış olmak şartıdır. Aksi takdirde idare tarafından sözleşmesi feshedilecektir. Uzman erbaşların sözleşmelerinin uzatılabilmesi için de  alınmış olan son sicil notu 60 puan veya üzerinde olmalıdır.

7-Astsubaylık için sınava müracaatta ise müracaat tarihinde uzman erbaşlığa alındığı tarihten itibaren en az bir yıl sicil almış ve almış olduğu mevcut sicil notlarının ortalaması 80 ve daha yukarısında olması gerekmektedir. Ayrıca Astsubaylığa geçirilecek uzman erbaşların değerlendirilmesinde; yapılan yazılı sınavlar sonucu aldıkları notlarına veya puanlarına sicil not ortalamasının yüzde yirmi beş (%25)’ i eklenmektedir.

8-Sicillerinde  gerileme olduğunu düşünen uzman erbaşların  mutlaka sicil iptal davası açmalarında yarar vardır. Zira düşük sicil ve olumsuz (menfi) kanaatlere karşı zamanında gerekli girişimler yapılmazsa kişi ciddi hak kayıplarına uğrayabilecektir. Sicil belgesindeki her bir niteliğe neden düşük puan verildiği somut ve makul gerekçelerle açıklanmalıdır.  Objektiflikten uzak, somut bilgi ve belgeye dayanmayan siciller idare mahkemeleri tarafından iptal edilmektedir. Sicil iptal davalarında neden düşük sicil verildiğine dair ispat külfeti idarededir.

1-Her şeyden önce sicil iptal davası idare mahkemesine açılır. Sicil iptal davası açarken dilekçe İYUK 3 ve 5. maddeye uygun olmalıdır. Zira bu hususlara uyulmazsa dilekçe ret veya dava ret kararı verilebilir. 

2-Sicil iptal davasında ortaya konan hukuka aykırılık ise; uzun yıllar boyunca belirgin şekilde çok yüksek sicil notları ve olumlu kanaatler ile takdir edilen TSK personelinin, genel gidişata ve uygulamaya istisna teşkil edecek biçimde ve göze çarpacak nitelikte, sicil alma eğilimine uygun olmayan ayrıca birden bire düşüşü açıklayan mantıklı ve makul nedenler öne sürülmeksizin düşük sicil notları ile takdir edilmesi ve hakkında olumsuz kanaatlerin belirtilmiş olmasıdır. Bu durumlarda mutlaka sicil iptal davası açılması gerekmektedir. Açılmadığı takdirde personelin hak kayıplarına uğraması kuvvetle muhtemeldir. Uzman erbaşlarda düşük sicil neticesinde kademe ilerleme yapılamadığı durumlarda sözleşme feshi gündeme gelmektedir.

1-Sicil iptal davaları, genellikle yıllar önce verilmiş sicillerin iptali için açılmaktadır. AYİM, bu davaların süre yönünden reddine ilişkin savunmaları reddetmektedir. Zira kişiler sicillerin gizli olması sebebiyle öğrenememektedir. Subay Sicil Yönetmeliğinin 28. maddesine göre, “Sicil belgeleri “ÖZEL” gizlilik dereceli olup, yetkili olmayanlara verilmez.

2-Sicil iptal davalarında süre hususu genel kuraldan sapma göstermektedir. Zira İYUK 7. Maddesine göre idari davalarda genel dava açma süresi  altmış gün iken AYİM’de görülen sicil iptal davalarında  siciller personele tebliğ edilmediği için işlemin tesis edildiği tarihten itibaren altmış günlük süreye ilişkin kural uygulanmamaktadır. AYİM kapandıktan sonra da idare mahkemelerinde görülen sicil iptal davalarında altmış gün kuralı uygulanmamaktadır. Bunun sebebi ise sicillerin gizli tutulmasından dolayı personelin sicilini öğrenmesinin mümkün olmamasıdır. Sicil bilgileri ve değerlendirmeleri gizli olduğundan, sicil davalarında dava açma süresine ilişkin kural uygulanmamakta, davacının herhangi bir şekilde sicilinin düşük olduğu kanaatine ulaşması halinde, bu tarihten itibaren açılan davalar dava zamanaşımına bakılmaksızın kabul edilmektedir. Davacılar ise, sicillerinin düşük olduğu kanaatine Subay Kıdem Sıra Kitabındaki sıralarının değişmesinden, kendilerine tebliğ edilen görev performansına ilişkin belgeden veya terfi edilmemeleri gibi durumlarda varmakta, davayı da bundan sonra açmaktadırlar. Dolayısıyla yıllar önce verilen sicil notları dahi dava konusu edilebilmektedir.

3-Sicil iptal davalarında yetkili mahkeme görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkilidir.

Sicil iptal davasında kişi avukat ile anlaşmış ise avukatın bilgilerini alarak notere başvurur. Burada bilgilerin notere verilmesi ve genel dava vekaletnamesi çıkartılmak istendiği iletilir. Çıkartılan genel dava vekaletnamesi avukata verilir ve avukat bu vekaletname ile birlikte mahkemeye başvurur ve tüm dava sürecini bu vekalet ile yürütür. Haksız ve hukuka aykırı bir şekilde düşük sicil alan personelin Anayasal hakkı olan dava açma hakkını kullanıp hakkını aramalıdır. 

SİCİL İPTAL DAVALARININ NEDEN ÖNEMLİ OLDUĞUNA İLİŞKİN AÇIKLAMALARIMIZA  https://youtu.be/8qfILsIgAB8 LİNKİ ÜZERİNDEN ULAŞABİLİRSİNİZ.